ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Το αντικείμενο του έργου Ε&Α BIMA4OH, είναι η ανάπτυξη ενός καινοτόμου οφθαλμικού διαλύματος βιματοπρόστης (bimatoprost) – για το γλαύκωμα, μέσω βελτιστοποίησης υφιστάμενων προϊόντων (LUMIGAN 0.1 mg/ml), στο οποίο θα μειωθεί η συγκέντρωση του συντηρητικού (<200 ppm ΒΑΚ) καθώς επίσης θα περιλαμβάνει ένα μη τοξικό έκδοχο που δρα ως ενισχυτής διαπερατότητας, σε συμφωνία με τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού οργανισμού φαρμάκων (ΕΜΑ).
Στο πρόγραμμα BIMA4OH το πλάνο εργασίας που θα εφαρμοστεί έχει δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εφαρμοστεί μια μοντέρνα καινοτομική επιστημονική προσέγγιση όπου οριστικοποιείται ο σχεδιασμός του προϊόντος, αυτοματοποιούνται τα εγχειρίδια ελέγχου και εκσυγχρονίζεται η διαδικασία επίλυσης των αναδυομένων προβλημάτων που αποτελεί το 2° στοιχείο καινοτομίας του προγράμματος.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες απόψεις του EMA και του FDA που ενθαρρύνουν την εξέλιξη της Quality by Design μεθοδολογίας, στα πλαίσια του προγράμματος θα αναπτυχθούν όλα τα απαραίτητα στάδια/δραστηριότητες που απαιτούνται έτσι ώστε να εδραιωθεί η ποιοτική και ποσοτική σύσταση του προϊόντος, να σχεδιαστεί η παραγωγική διαδικασία, να επιλεγεί κατάλληλος περιέκτης της δοσολογικής μονάδας και να εισαχθεί μία συνολική Στρατηγική Ελέγχου (CS–Control Strategy).
Στο έργο έχουν ληφθεί υπόψη μια σειρά από παράγοντες που συμβάλλουν, τόσο στη διασφάλιση της ποιότητας από την πρώτη φάση του σχεδιασμού του φαρμακευτικού σκευάσματος, αλλά και στη εφαρμογή σε βιομηχανική κλίμακα όπως ορίζουν οι σύγχρονες σχετικές οδηγίες των Ευρωπαϊκών (EMA) και Αμερικανικών (FDA) αρχών ελέγχου φαρμακευτικών προϊόντων. Οι στόχοι του έργου οι οποίοι παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη ενότητα, αντανακλούν την ιδέα και τη ροή του προγράμματος:
Το πλάνο εργασίας έχει δομηθεί με βάση δύο βασικές αρχές:
-
- την λειτουργική δομή του έργου
- την σαφήνεια των εργασιών και ρόλων των εταίρων. Κάθε ΕΕ έχει σαφείς στόχους και αρμοδιότητες των εταίρων και έτσι ενώ είναι αλληλοσυνδεόμενες αποτελούν αυτούσιες δράσεις με σαφέστατη αρχή και τέλος.
Η κεντρική ιδέα αυτής της μεθόδου είναι η διασφάλιση της ποιότητας επιδιώκοντας μια εις βάθος κατανόηση της συμβατότητας του τελικού προϊόντος με όλα εκείνα τα στοιχεία και τις διαδικασίες που εμπλέκονται στην βιομηχανοποίησή του.
Για τον σκοπό αυτό, το έργο είναι δομημένο σε 6 ενότητες εργασίας (ΕΕ):
-
- η ΕΕ-01 περιλαμβάνει ενδελεχή βιβλιογραφική μελέτη σχετικά με το σκεύασμα στόχο, ανάπτυξη αναλυτικών μεθόδων προσδιορισμού της δραστικής και των εκδόχων που θα χρησιμοποιηθούν, μελέτες συμβατότητας μεταξύ δραστικής και εκδόχων, εργαστηριακές δοκιμές εξοικείωσης συνοδευόμενες από φυσικοχημικούς προσδιορισμούς του τελικά παραγόμενου σκευάσματος και αξιολόγηση βραχυπρόθεσμης σταθερότητας.
- η ΕΕ-02 αφορά τον σχεδιασμό ανάπτυξης σύμφωνα με τη μεθοδολογία Quality by Design (QbD). Αποτελεί μια μεθοδική προσέγγιση όλων των παραγόντων που προκαλούν μεταβλητότητα η οποία έχει επιπτώσεις στην ποιότητα του φαρμακευτικού σκευάσματος στόχου. Οι παράγοντες αυτοί είτε αφορούν σε ιδιότητες υλικών (δραστική, έκδοχα, υλικά συσκευασίας) ή σε παραγωγικές παραμέτρους, προσδιορίζονται, χαρακτηρίζονται και κατηγοριοποιούνται ως κρίσιμοι ή μη κρίσιμοι ως προς τη επίδραση που έχουν στην ποιότητα του σκευάσματος. Οι παραπάνω διεργασίες πραγματοποιούνται με τη βοήθεια εκτίμησης επικινδυνότητας (Risk Assessment) για κάθε παράγοντα και με τη χρήση διαφόρων εργαλείων ποιότητας. Σαν αποτέλεσμα της παραπάνω μεθοδολογίας, καταστρώνεται αναλυτικό πλάνο μελετών για τον έλεγχο ή τη μείωση της μεταβλητότητας των παραγόντων που είναι κρίσιμοι για την ποιότητα.
- η ΕΕ-03 είναι πρακτικά η εκτέλεση όλων των μελετών που έχουν προκύψει από τη προσέγγιση QbD του 2ου σταδίου. Περιλαμβάνει μελέτες που αφορούν τη μορφοποίηση, τον καθορισμό της παραγωγικής διεργασίας και την παραμετροποίησή της, καθώς και μελέτες συμβατότητας του πρωτογενή περιέκτη και επιλογής των κρίσιμων υλικών. Σκοπός του 3ου σταδίου είναι και η μελέτη κλιμάκωσης/μεταφοράς της παραγωγής από την μικρή εργαστηριακή κλίμακα, σε μεγαλύτερη και σε περιβάλλον βιομηχανικού χώρου.
- η ΕΕ-04 περιλαμβάνει την παραγωγή πιλοτικών παρτίδων σε βιομηχανικό χώρο και σύμφωνα με τους κανόνες ορθής παραγωγικής πρακτικής (cGMPs). Οι παρτίδες αυτές είναι το αποτέλεσμα όλης τη γνώσης που θα έχει αποκτηθεί κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και είναι η βάση για να μελετηθεί η σταθερότητα του προϊόντος.
- η ΕΕ-05 αφορά στην διεξαγωγή διαφόρων μελετών σταθερότητας όπως η παραμονή σε διάφορες κλιματικές συνθήκες (θερμοκρασίας, υγρασίας), η έκθεση σε πηγή ακτινοβολίας (ορατό, υπεριώδες) και η έκθεση για σύντομα χρονικά διαστήματα σε συνθήκες διαφορετικές από τις προβλεπόμενες.
- η ΕΕ-06 αφορά ενέργειες για τον σχεδιασμό της προκλινικής φαρμακοκινητικής μελέτης σε κουνέλια καθώς επίσης και τον σχεδιασμό της κλινικής δοκιμής μη-κατωτερότητας σε ασθενείς με γλαύκωμα ή οφθαλμική υπερτονία με στόχο τη σύγκριση του προτεινομένου φαρμακευτικού σκευάσματος σε σχέση με το πρωτότυπο σκεύασμα.
Το σύνολο του έργου διεξάγεται σε συμφωνία με τις κατευθυντήριες οδηγίες / νόμους / ρυθμιστικές απαιτήσεις των ευρωπαϊκών αρχών (π.χ. GMP, GLP) και άρα υπό την συνεχή καθοδήγηση των τμημάτων που ασχολούνται με τις ρυθμιστικές υποθέσεις, τη διασφάλιση της ποιότητας και την πνευματική ιδιοκτησία.